وضعیت اپیدمیولو‍ژیک بیماری لیشمانیوز جلدی و خصوصیات اکولوژیک پشه‌خاکی‌ها در شهرستان مراوه‌تپه، استان گلستان، سال 1391-1390

زمینه و هدف: بیماری لیشمانیوز یکی از بیماری‌های ناقل است که توسط پشه‌خاکی‌ها انتقال می‌یابد. این مطالعه با هدف تعیین وضعیت اپیدمیولوژیک این بیماری و خصوصیات اکولوژیک پشه‌خاکی‌ها در شهرستان مراوه‌تپه انجام شد روش بررسی: در این مطالعه میزان بروز بیماری محاسبه و انتشار آن در دهستان‌های مختلف با استفاده از GIS رسم گردید. سپس تعداد 3 روستا به‌طور تصادفی انتخاب و نمونه‌گیری از پشه‌خاکی‌ها در ماه‌های تیر، مرداد و شهریور انجام شد. در هر ماه یک‌بار تعداد 10 عدد تله چسبان در هریک از اماکن محل زندگی انسان، دامها، پرندگان، لانه‌های جوندگان و محیط‌های غیرمسقف نصب ‌گردید. کل پشه‌خاکی‌های صیدشده جمع‌آوری و گونه آنها شناسایی شد. اطلاعات با استفاده از آزمون کای‌دو تجزیه و تحلیل شدند، سطح معنی‌داری، 05/0 در نظر گرفته شد. یافته‌ها: در سالهای 1391-1390، تعداد 159 مورد مبتلا به لیشمانیوز جلدی گزارش شد که بیشترین بروز بیماری در دهستان مراوه‌تپه بود. همچنین در مجموع 1983 عدد پشه‌خاکی صید و وجود 13 گونه پشه‌خاکی مشخص گردید. Ph. papatasi گونه غالب منطقه (6/31%)، همچنین گونه غالب در لانه‌های جوندگان، اماکن داخلی محل زندگی دامها و انسان بود. S. sintoni گونه غالب در اماکن داخلی محل زندگی پرندگان و محیط‌های غیرمسقف بود. بین وفور گونه‌های مختلف پشه‌خاکی‌ها و اماکن مختلف صید آنها، ارتباط معنی‌داری وجود داشت (001/0>p). به‌ازای هر تله، تعداد 93/7 عدد پشه‌خاکی صید شد که بیشترین وفور در لانه‌های جوندگان و کمترین وفور در اماکن انسانی و به ترتیب برابر 94/17 و 3/2 عدد در هر تله بود. نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد لانه‌های جوندگان یک محل مناسب جهت استراحت و تکثیر پشه‌خاکی‌ها می‌باشد.